Warunki zimowania zbóż ozimych
Klimatyczne warunki do zimowania zbóż ozimych w Polsce są średnio i mało korzystne. Najbardziej surowe występują na wschodzie i północnym wschodzie, a łagodnieją w kierunku zachodnim i południowo-zachodnim.
Czynniki wpływające na bujny wzrost jesienią zmniejszają mrozoodporność fizjologiczną decydującą o zimotrwałości. Zdecydowanie korzystnie na proces hartowania wpływa słoneczna, sucha pogoda, zwiększająca koncentrację suchej masy w organach zbóż.
Zboża ozime, które wykształciły 4-6 liści, są w stadium rozwojowym najbardziej sprzyjającym hartowaniu. Do zakończenia procesu hartowania najkorzystniejsza jest temperatura 3-5°C, przechodząca stopniowo w temperaturę 0°C, a następnie w trwale ujemną. Dobrze zahartowane zboża znoszą ujemną temperaturę: jęczmień ozimy -15°C, pszenica -21°C i żyto -30°C. W wielu przypadkach o zamieraniu roślin decyduje temperatura gleby. Jest ona wyższa od tej nad powierzchnią roli i wynosi dla jęczmienia od -10 do -12°C, dla pszenicy od -14 do -17°C i dla żyta -25°C.
Pszenica ozima ma się dobrze
Dla zbóż korzystniejsze są zimy rozpoczynające się późno, poprzedzone stopniowymi spadkami temperatury. Niekorzystny wpływ na zimowanie mają zimy wczesne i długie ze znacznymi amplitudami temperatury. Z różnych form opadów występujących w okresie zimy najlepiej na zimowanie wpływa śnieg, pod warunkiem, że spadnie na zamarzniętą glebę. Słabo zamarznięta gleba pod śniegiem odmarza, rośliny oddychając nie przeprowadzają wymiany gazowej, przez co duszą się pod śniegiem.
Pokrywa śnieżna grubości co najmniej 7,5-12,5 cm zabezpiecza skutecznie zamarzniętą już glebę przed dużymi zmianami temperatury. W czasie zim bezśnieżnych duże znaczenie dla zimotrwałości ozimin ma wiatr, który sam nie uszkadza fizycznie roślin, jednak przy zamarzniętej glebie może powodować odwodnienie i wysuszenie nadziemnych części roślin, zwane w praktyce wysmalaniem.
Warunki pogodowe panujące tej jesieni nie sprzyjały hartowaniu roślin. Opady deszczu występujące jesienią znacząco opóźniły siewy ozimin co skutkowało nie uzyskaniem odpowiedniej fazy rozwojowej. W dalszym ciągu na terenie Lubelszczyzny brak jest okrywy śnieżnej, a temperatura w ciągu dnia utrzymuje się powyżej 0°C. Prognozy pogody dla tego regionu w najbliższym czasie raczej nie przewidują zmiany pogody.
- Krok po kroku w zakresie doboru odmian, nawożenia i ochrony. Zamów prenumeratę miesięcznika "Nowoczesna Uprawa" już teraz
