Sprawdzić stan ozimin

Wiosną istotne jest przeprowadzenie możliwie szybko analizy stanu sanitarnego ozimin. Zazwyczaj rozwój chorób w początkowym okresie wegetacji jest niewielki i rośliny nie wymagają stosowania fungicydów. Bywają jednak wyjątki. Ciepła i długa jesień oraz łagodna zima sprzyjają wczesnemu rozwojowi chorób, szczególnie w gęstych łanach. Taka aura panowała w tym sezonie.

Jesień była ciepła i długa, w grudniu i styczniu panowały stosunkowo wysokie jak na zimową porę roku temperatury, choroby mogły się więc rozwijać i dlatego istnieje duże prawdopodobieństwo, że na wiosnę plantacje zbóż będą wykazywały objawy porażenia przez choroby, zwłaszcza mączniaka prawdziwego zbóż i traw, septoriozę liści, fuzariozy, rdze oraz rynchosporiozę, a jęczmień także plamistość siatkową liści.

Na północnym wschodzie prace polowe rozpoczęte

W ostatnich dniach dodatnia temperatura za dnia oraz słoneczna pogoda zachęciła rolników do rozpoczęcia wszelakich prac polowych, głównie związanych z nawożeniem. Początek wiosny w tym roku jest dość nietypowy, ponieważ w dalszym...

czytaj więcej

Plantacje, które weszły w okres zimy w fazie szpilkowania lub 1-2 liści nie powinny wykazywać objawów porażenia przez choroby, ale plantacje, które przed zimą były już dobrze rozwinięte należy wziąć pod przysłowiową lupę. Plantacje wysiewane w optymalnych terminach będą musiały być chronione w pierwszej kolejności.

Zabieg ochronny przeciwko chorobom zbóż należy wykonać w fazie BBCH 30, nie później niż w okresie BBCH 31. Progi szkodliwości mączniaka prawdziwego zbóż i traw dla pszenicy w fazie krzewienia BBCH 21-29 wynoszą 50-70 proc. roślin z pierwszymi objawami.

Progi dla septoriozy paskowanej liści pszenicy to 30-50 proc. liści z pierwszymi objawami. Plantacje uszkodzone i słabo rozwinięte wymagają ochrony profilaktycznej. Do wczesnego zabiegu w zbożach można wybrać substancje czynne, których działanie jest mniej zależne od temperatury, np. fenpropidyna, fenpropimorf, prochloraz i proquinazid. Dolna granica temperatury w jakiej fungicydy skutecznie działają wynosi 8^oC. Aplikacja środków przy temperaturze poniżej 5^oC nie ma sensu.

W przypadku małej obsady roślin szczególnie ważne jest tak pokierować łanem, aby zwiększyć krzewienie produkcyjne, nie dopuścić do zbyt dużego obumierania pędów bocznych i redukcji zawiązków kłosków. Najefektywniej na zagęszczenie łanu można wpłynąć azotem podanym w fazie krzewienia - do początku fazy strzelania w źdźbło. Azot podany w tym okresie powoduje wzrost krzewienia produkcyjnego, a przez to wzrost liczby źdźbeł kłosonośnych.

Wiosenne zwalczanie chwastów w pszenicy ozimej

Chwasty w pszenicy ozimej można zwalczać jesienią lub wiosną po ruszeniu wegetacji. Niestety, wyjątkowo mokra zeszłoroczna jesień uniemożliwiła rolnikom wjazd w pole w celu wykonania zabiegu herbicydowego w oziminach. Skuteczna ochrona przed...

czytaj więcej

W łanach rzadkich często dla osiągnięcia zadowalającej obsady kłosów krzewienie produkcyjne zbóż powinno wynosić od 2,5 do 3,5 pędów/roślinie. Osiągnięcie takiego współczynnika rozkrzewienia będzie trudne na plantacjach zasianych w terminie opóźnionym i w zasadzie niemożliwe gdy siew pszenicy wykonano późno. Plantacje o małej obsadzie wysiane w terminie optymalnym rozkrzewią się w oczekiwanym stopniu pod warunkiem zwiększenia pierwszej dawki azotu o około 30 kg N/ha, podanej w formie saletry amonowej (ponad potrzeby wyliczone z analizy gleby lub potrzeby roślin) oraz pod warunkiem zastosowania zwiększonej dawki azotu w okresie początku strzelania w źdźbło (faza drugiego kolanka) o około 20 kg N/ha. W przypadku jęczmienia ozimego po ostrej zimie należy plantacje zasilić azotem, najlepiej saletrą amonową, zabronować broną lekką w poprzek rzędów i dokarmić dolistnie siarczanem magnezu.

Dobre efekty na słabo rozkrzewionych czy osłabionych porażeniem przez mączniaka plantacjach zbóż można uzyskać stosując wiosną dolistne nawożenie magnezem, w formie siarczanu. Nadaje się do tego siedmiowodny siarczan magnezu zawierający 16 proc. MgO lub jednowodny siarczan magnezu zawierający 26 proc. MgO. Opryskiwanie siarczanem magnezowym można zastosować zaraz po ruszeniu wegetacji. Wpłynie to na pewno bardzo pozytywnie na proces krzewienia.

W przypadku zbyt małej obsady roślin - dyskwalifikującej plantację do dalszego rozwoju, należy dokonać przesiewu ze względu na niemożność uzyskania zadowalającego plonu ziarna. Po przepadłej pszenicy ozimej najlepiej wysiać pszenicę jarą lub jęczmień. Jeżeli ziarno zbóż jarych będzie wykorzystane na cele paszowe, uprawa przedsiewna może być ograniczona do rozsiania nawozu azotowego i kultywatorowania lub użycia wieloczynnościowej uprawy przedsiewnej (agregatu uprawowego).

Na które odmiany pszenicy jarej postawić?

Tegoroczne listy odmian pszenicy jarej zalecanych do uprawy obejmują 15 odmian. Do wysiewu w całym kraju rekomendowana jest odmiana Goplana. Największy wybór odmian pszenicy jarej mają rolnicy w województwie świętokrzyskim (9) i...

czytaj więcej

W przypadku uprawy odmian jakościowych pszenicy jarej lub jęczmienia browarnego wskazana jest płytka orka, nawożenie azotem i bronowanie lub zespół uprawek przedsiewnych. Jesienne stosowanie herbicydów na pszenicę ozimą nie limituje możliwości dokonania przesiewu pszenicą jarą i jęczmieniem jarym. Na polach, gdzie stosowano zabiegi odchwaszczające jesienią, stanowisko powinno być całkowicie lub w przeważającej części pozbawione chwastów zimujących.

Dlatego zwalczanie ich w nowym zasiewie po wykonaniu uprawy przedsiewnej najprawdopodobniej nie będzie potrzebne. Celowe natomiast będzie ograniczanie występowania w łanie jarych form chwastów, przez stosowanie w późniejszym okresie zabiegów chemicznych zgodnie z zaleceniami Instytutu Ochrony Roślin-PIB.

W celu zlikwidowania plantacji jęczmienia ozimego należy wykonać płytką orkę (z koniecznością dwutygodniowego odleżenia) lub zastosować agregat uprawowy. Następnie można wysiać wybraną roślinę jarą, najlepiej jęczmień, a w przypadku możliwości wysiewu w pierwszej dekadzie kwietnia – pszenicę. W warunkach znacznie opóźnionej wiosny można zdecydować się na rośliny późniejszego wysiewu, np. kukurydzę.

Jeżeli jesienią zastosowano na plantacji herbicyd przeciw miotle zbożowej, trzeba sprawdzić w zaleceniach IOR-PIB, czy nie wpływa on ujemnie na niektóre rośliny następcze. W przypadku pozostawienia przerzedzonej plantacji jęczmienia, należy szybko wysiać wczesnowiosenną dawkę azotu i zastosować bronę lekką. Na glebach lżejszych połowę tej dawki trzeba wysiać jak najszybciej (przy ruszeniu wegetacji), a pozostałą część dawki azotu – po 2 tygodniach. Jęczmień potrafi silnie krzewić się wiosną przy małej obsadzie roślin i nie wymaga, tak jak pszenica, sztucznego stymulowania krzewienia za pomocą oprysku retardantem. Jeżeli na plantacji widoczne są placowe wymarznięcia, można w tych miejscach wykonać podsiew jęczmieniem jarym.

Tabela. Progi ekonomicznej szkodliwości chorób zbóż ozimych w fazie BBCH 21-29 (IOR-PIB, Metodyki Integrowanej Ochrony)

• Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 2-2018 - ZAPRENUMERUJ