Wpływ uprawy roli na drobnoustroje glebowe
Drobnoustroje glebowe współtworzą środowisko wzrostu i rozwoju roślin. Często uważane są za najważniejszy czynnik w kształtowaniu jakości gleby oraz wielkości plonów. Odpowiedzialne są m. in. za przeprowadzanie procesów biochemicznych, które przebiegają w glebie. Ich liczba i aktywność ulega ciągłym wahaniom. Uzależnione jest to od właściwości chemicznych i fizycznych gleby, poziomu nawożenia, przebiegu pogody czy zabiegów agrotechnicznych.
Zabiegi agrotechniczne stosowane przez rolnika mają duży wpływ zarówno na uprawianą roślinę, jak i procesy mikrobiologiczne w glebie. Obserwuje się dużą zbieżność wymagań roślin i drobnoustrojów. Stąd zabiegi poprawiające warunki wzrostu roślin, zwiększają aktywność mikroorganizmów. Pozytywny wpływ, na obie grupy organizmów, mają zabiegi poprawiające stosunki wodno-powietrzne, natomiast niekorzystny m.in. nadmierne ugniatanie gleby, skutkujące zniszczeniem struktury gleby oraz utrudnieniem przeprowadzania procesów tlenowych.
Mikroorganizmy glebowe - niewielkie, a jakże ważne
Z jednej strony autorzy licznych badań dowodzą, iż zwiększona biomasa mikroorganizmów występuje w technologii uproszczonej, bądź przy siewie bezpośrednim, w porównaniu z uprawą tradycyjną. Podczas przeprowadzania zabiegu orki dochodzi do przemieszczenia materii organicznej w głąb profilu, przez co drobnoustroje zostają pozbawione składników pokarmowych i źródła energii. Zmniejszenie ingerencji w układ gleby przyczynia się do zmniejszenia tempa mineralizacji materii organicznej. Zwiększa się zawartość węgla organicznego, dzięki czemu poprawia struktura, infiltracja i aeracja gleby, a finalnie dochodzi do wzrostu ilości i jakości drobnoustrojów.
Z drugiej strony niektórzy naukowcy twierdzą, iż stanowisko z uprawą uproszczoną jest mniej natlenione, przez co dochodzi do wzrostu zawartości dwutlenku węgla. Uproszczona uprawa może także prowadzić do wzrostu zakwaszenia gleby, przez koncentrację składników nawozowych w powierzchniowej jej warstwie.
Głęboka czy płytka uprawa bezorkowa pod pszenicę ozimą?
Jednym ze wskaźników określających żyzność gleby jest stosunek liczebności bakterii do grzybów. Im wyższe wartości tego wskaźnika, tym lepsza jakość i żyzność gleby, ponieważ świadczy to o silniejszym rozwoju bakterii. Wzmożony rozwój grzybów jest niekorzystny, ze względu na ich fitopatogenne i toksynotwórcze właściwości. Naukowcy z IUNG-PIB w Puławach otrzymali w swoich badaniach wyższe wartości wspomnianego wskaźnika dla gleby uprawianej w technologii uproszczonej, bądź siewu bezpośredniego, a niższe w glebie, gdzie prowadzona była technologia tradycyjna.
Niekorzystne i niebezpieczne jest również prowadzenie uprawy w monokulturach czy skracanie zmianowania. Dochodzi wówczas do zmian składu mikroorganizmów. Powstaje populacja uboższa ilościowo i jakościowo, często zdominowana przez gatunki towarzyszące uprawie danej rośliny. Ponadto, następuje namnożenie patogenów, w niektórych przypadkach uniemożliwiając dalszą uprawę.
Nie bez znaczenia dla mikroorganizmów jest również przeprowadzanie melioracji. O ile uregulowanie stosunków wodno-powietrznych ma zasadnicze znaczenie dla rozwoju i aktywności drobnoustrojów, o tyle zabieg ten powinien być dobrze przemyślany. Odwodnienie gleby o prawidłowej wilgotności, bądź w sposób zbyt gwałtowny, prowadzi do jej przesuszenia, szybkiej mineralizacji materii organicznej i zmniejszenia żyzności. Szacuje się, że bakterie do prawidłowego rozwoju potrzebują wilgotności co najmniej 30 proc., natomiast grzyby 15 proc. Zabieg zwiększający plon - deszczowanie, również zmienia warunki fizyczne gleby. Stanowisko o właściwej wilgotności pomaga w utrzymaniu odpowiedniego stężenia składników pokarmowych w roztworze glebowym, co ma pozytywny wpływ na obecność mikroorganizmów.
- Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
