Jak ograniczyć skutki suszy? Cz. 4
W trosce o ograniczenie niekorzystnego wpływu niedoboru wody ważne znaczenie ma jakość materiału siewnego oraz prawidłowy siew.
Dobór gatunków
Poszczególne gatunki roślin uprawnych różnią się wymaganiami wodnymi i tolerancją/odpornością na suszę. Generalnie formy jare zbóż i rzepaku są bardziej wrażliwe na suszę od formy ozimej, bo nie mogą korzystać z zapasów wody pozimowej, a ich maksymalne zapotrzebowanie na wodę przypada w okresie, gdy opadów jest najmniej.
Jak ograniczyć skutki suszy? Cz. 1
Ze zbóż jarych największe potrzeby wodne ma owies i w związku z tym jest najbardziej wrażliwy na suszę. Natomiast najodporniejszy na suszę i wysokie temperatury jest jęczmień. Z gatunków o większej odporności na suszę można wymienić także łubin żółty, soję i proso. Jednak ich znacznie gospodarcze jest niewielkie. Niestety, produkcja soi ze względu na zmianę przepisów z zazielenieniem (zakaz stosowania jakikolwiek środków ochrony roślin, w tym zapraw nasiennych) raczej nie ma szans na dalszy rozwój, chyba że takie niedorzeczne przepisy zostaną zmienione.
Kilkanaście lat temu modna była uprawa współrzędna kukurydzy i sorga z przeznaczeniem na kiszonkę, a sorgo zapewniało powodzenie uprawy nawet w bardzo suchych latach. Niestety, jego wartość paszowa była niska. Nie było też możliwości chemicznego zwalczania chwastów w takiej uprawie.
Dobór odmian
Hodowcy stale pracują nad otrzymaniem odmian tolerancyjnych/odpornych na susze i jest to jeden z priorytetowych celów. Niestety, w wielu gatunkach mimo wielu badań nie uzyskano żadnego znaczącego postępu. Przykładem jest burak cukrowy. Badania w tym zakresie od wielu lat prowadzi zespół prof. Sławomira Podlaskiego z SGGW w Warszawie.
Jak ograniczyć skutki suszy? Cz. 2
Pewne korzystne efekty osiągnięto w przypadku hodowli kukurydzy. W wyniku prac hodowlanych uzyskano mieszańce, które szybko wytwarzają silny system korzeniowy. Na glebach szczególnie narażonych na suszę wskazana jest uprawa odmian wczesnych kukurydzy, które zdążą zakwitnąć przed nadejściem suszy.
Kwalifikowany materiał siewny
Do siewu powinno się używać zdrowego, dobrze wykształconego i skutecznie zaprawionego materiału siewnego. Najlepiej, aby był on kwalifikowany, albo chociaż wymieniany na taki raz na kilka lat. Tylko zastosowanie takiego materiału siewnego pozwala na szybkie i wyrównane wschody, a siewki wytwarzają silny system korzeniowy.
Termin siewu
W przypadku ozimin najbardziej polecany jest siew w terminie optymalnym dla danego rejonu, chociaż coraz więcej rolników sugerując się cieplejszymi jesieniami, świadomie go opóźnia o ok. 2 tygodnie. Jednak podejmując taką decyzję nie wiemy jaki będzie dalszy przebieg pogody. A co się stanie jak szybko przyjdzie zima? W przypadku roślin jarych o wymaganiach cieplnych najlepsze efekty można uzyskać wczesny siew, gdy w glebie są jakieś zapasy wody po zimie. Do wczesnego siewu kukurydzy rekomendowane są mieszańce wykształcające ziarno typu flint (flint-dent), bo mają mniejsze wymagania cieplne i szybszy początkowy wzrost od mieszańców o ziarnie typu dent.
Jak ograniczyć skutki suszy? Cz. 3
Gęstość siewu
W przypadku tego zagadnienia ścierają się dwie przeciwstawne opinie: krajowa, że wraz z większym ryzykiem niedoboru wody (na przykład na lżejszych glebach) powinno się zwiększyć normę wysiewu w stosunku do w miarę optymalnych warunków i zagraniczna, że powinno się ilość wysiewu ograniczyć. Osobiście bardziej przemawia do mnie ten drugi pogląd biorąc pod uwagę mniejszą konkurencję pomiędzy roślinami o wodę oraz ilość wody przypadającą na jedną roślinę.
Głębokość siewu
W razie suszy wskazany jest siew na nieco większą głębokość niż normalnie. Jednak umieszczanie zbyt głębokie („utopienie”) nasion czy ziarna może przynieść efekty odwrotne od zamierzonych czyli znacząco przedłużyć wschody.
- Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
