Pomóż burakom – zastosuj krzem

Poleć

Udostępnij

Autor tekstu: dr hab. inż. Arkadiusz Artyszak, prof. SGGW | artyszak@apra.pl

28-05-2024,6:45 Aktualizacja: 28-05-2024,8:26

A A A

Od kilkunastu lat propaguję aplikację dolistną krzemu jako skuteczny i opłacalny dla rolników sposób ograniczania skutków niekorzystnych warunków środowiskowych, w tym niedoboru wody i suszy. Często słyszę pytanie: który produkt z krzemem jest najlepszy?

Odpowiedź na to pytanie nie jest łatwa, bo efekty działania poszczególne produktów mogą być zróżnicowane w zależności od wielu czynników, w tym zawartej w nich formy krzemu. Nie mniej w latach 2017-2019 w Sahryniu na Zamojszczyźnie założyliśmy doświadczenie będące podstawą do przygotowania rozprawy doktorskiej mgr inż. Alicji Siudy i uzyskania przez nią w 2022 r. stopnia doktora nauk rolniczych.

Burak lubi bor

W uprawie buraka cukrowego standardem jest dolistne stosowanie profilaktyczne nawozów mikroelementowych zawierających bor (B). Burak cukrowy jest bardzo wrażliwy, podobnie jak rzepak, na niedobór tego pierwiastka pomimo że pobiera go...

czytaj więcej

Doświadczenie miało przynieść odpowiedź na pytanie: która forma krzemu daje najlepsze efekty w produkcji buraka cukrowego i który termin stosowania jest najbardziej optymalny?

W doświadczeniu badano cztery obecne od wielu lat na naszym rynku produkty zawierające krzem w różnych formach: krzemian potasu, metakrzemian sodu, krzemian wapnia i kwas ortokrzemowy. Każdy z produktów stosowano jednorazowo w dawkach zalecanych przez producentów w trzech terminach: w fazie 6 liści buraka (BBCH 16), 7 i 14 dni później.

Poniżej przedstawiono najważniejsze dla producentów rolnych wyniki. Stwierdzono, że zarówno forma krzemu stosowanego dolistnie, jak też termin aplikacji nie miały istotnego wpływu na plon korzeni buraka cukrowego (tabela 1).

Forma krzemu istotnie modyfikowała zawartość cukru w korzeniach, a największą zawartość tego składnika pozwalało uzyskać stosowanie kwasu ortokrzemowego (tabela 2).

Forma krzemu istotnie wpływała na plon biologiczny cukru (iloczyn plonu korzeni i zawartości cukru w korzeniach) (tabela 3). Największy plon biologiczny cukru pozwalała uzyskać aplikacja dolistna krzemianu potasu. Natomiast nie zależał on od terminu aplikacji.

Forma krzemu istotnie modyfikowała plon technologiczny cukru (plon biologiczny cukru pomniejszony o zawartość składników melasotwórczych – azotu szkodliwego, jonów potasu i sodu) (tabela 4). Największy plon technologiczny cukru uzyskano pozwala uzyskać aplikacja dolistna krzemianu potasu. Natomiast nie zależał on od terminu aplikacji.

Szarek komośnik wygrywa

Na Zamojszczyźnie plantatorzy buraka cukrowego nie radzą sobie z szarkiem komośnikiem. W ostatnich dniach masowo likwidowane są zniszczone plantacje i dokonywane przesiewy. Rolnicy skarżą się, że mimo wykonywanych zabiegów insektycydowych...

czytaj więcej

Dla producenta rolnego najważniejsze są efekty ekonomiczne zastosowanych rozwiązań technologicznych. Efekty ekonomiczne stosowania dolistnego produktów zawierających krzem w produkcji buraka cukrowego określono z wykorzystaniem zasady kalkulacji różnicowych. Po stronie dodatkowych kosztów ujęto koszty produktów zawierających krzem oraz koszt ich zastosowania. Po stronie dodatkowych przychodów ujęto wartość produkcji uzyskiwaną w danej kombinacji doświadczalnej.

Następnie dla każdej kombinacji określono wartość produkcji brutto i dodatkowy koszt związany ze stosowaniem krzemu. Po odjęciu tych dodatkowych kosztów od wartości produkcji brutto ustalono wartość produkcji netto, czyli wartość produkcji uzyskiwaną w danej kombinacji doświadczalnej z uwzględnieniem tego, że na jej uzyskanie należało ponieść dodatkowe koszty. Pozostałe elementy rachunku pominięto (zgodnie z istotą kalkulacji różnicowych), gdyż są one identyczne w całym badaniu.

Największą wartość produkcji brutto i produkcji netto uzyskano stosując krzemian potasu, a termin aplikacji nie miał wpływu na wartość obu ocenianych cech.

Jakie wyniki wynikają z tych badań? W warunkach przeprowadzonego doświadczenia (warunki glebowe, przebieg warunków pogodowych w latach badań) najlepsze efekty w produkcji buraka cukrowego dało jednokrotne zastosowanie produktu zawierającego krzemian potasu. Brak wpływu terminu aplikacji na plonowanie buraka cukrowego i zawartość cukru w korzeniach to dobra informacja dla rolników, bo oznacza, że okno aplikacyjne na wykonanie zabiegu jest dosyć szerokie, co ułatwia jego przeprowadzenie. Często zdarza się, że na skutek przebiegu warunków pogodowych wykonanie zabiegu w wąskim przedziale czasowym jest niemożliwe, a jego przeprowadzenie z opóźnienie skutkuje zmniejszeniem skuteczności.

Gorąco zachęcam wszystkich plantatorów, aby wypróbowali na swoich plantacjach, który produkt daje najlepsze efekty. Powodzenia!

Tabela 1. Plon korzeni buraka cukrowego w zależności od formy krzemu i terminu aplikacji dolistnej (2017–2019), t/ha

Forma krzemu	Termin aplikacji			Średnia
Forma krzemu	I	II	III	Średnia
Krzemian potasu	85,07	81,40	80,13	82,20
Metakrzemian sodu	78,33	77,56	83,39	79,76
Krzemian wapnia	82,69	81,08	77,10	80,29
Kwas ortokrzemowy	81,21	80,10	80,68	80,66
Średnia	81,83	80,03	80,33	-