Rodzaje okładzin tarczy sprzęgła
Przy chwilowo występujących niekorzystnych warunkach okładzina tarczy sprzęgła powinna zachować wszystkie swoje właściwości cierne, strukturalną integralność oraz określony przez producenta czas eksploatacji. Aby ten cel osiągnąć, stosuje się różne jej rodzaje.
Obecna technologia sprzęgieł suchych opiera się na okładzinach z polimerów organicznych. Są to duroplasty lub elastomery o chemicznej strukturze, która zmienia się znacząco powyżej 320°C i ulega kompletnemu rozkładowi w temperaturze 450°C.
Kiedy siła tarcia jest duża, temperatura powierzchni ciernej gwałtownie wzrasta do poziomów wystarczająco wysokich, aby zaszkodzić organicznym materiałom okładzin, co powoduje nagły spadek współczynnika tarcia. Słabe przewodnictwo ciepła przez okładzinę powoduje, że początkowo jedynie powierzchnia ulega uszkodzeniu, pod warunkiem oczywiście, że wydzielanie ciepła zostanie przerwane w odpowiednim czasie.
Organiczne
Organiczna okładzina jest zazwyczaj wykonana z tekstylnej siatki z różnymi dodatkami, jak np. miedziane lub stalowe włókna w celu lepszej odporności na zużycie podczas wzrostu momentu obrotowego. Spiekowe okładziny to spieki metali sprasowane w odpowiednią formę. Oba typy okładzin są używane do przenoszenia momentu obrotowego do skrzyni biegów i do WOM-u. Okładziny organiczne pracują w zakresach temperatur pomiędzy 100 a 200°C, a okazyjnie chwilowo do 350°C. Spiekowe tarcze mogą pracować w temperaturze do 400°C i okazyjnie przez krótki czas do 600°C.
Spiekowe
W porównaniu do okładzin organicznych spiekowe mają wyższy współczynnik tarcia, który pozwala na przekazywanie wyższych momentów obrotowych przy mniejszej sile nacisku. Tarcza sprzęgła ze wstępnym i głównym tłumikiem drgań jest opracowana dla konkretnych zastosowań. Stosuje się aż trzy typy tłumików o różnych charakterystykach zwojów, dla zapewnienia efektywnego tłumienia we wszystkich warunkach: na biegu jałowym, lekkim i dużym obciążeniu silnika. Konstrukcja tarczy jest specjalnie opracowana do silnika trzycylindrowego, w którym nieregularności obrotów wału mogą być szczególnie wysokie. Ze względu na swoje charakterystyczne cechy organiczne okładziny są używane do tarcz o większych średnicach i niewielkich momentów obrotowych silnika. Ich stosowanie zależy też od przeznaczenia traktora. Okładziny ze spieków zapewniają dobrą odporność na zużycie i są zaprojektowane do pracy w dużo wyższych temperaturach, szczególnie w traktorach o dużych mocach, zwłaszcza w tych z napędem 4x4.
Ceramiczne
W tej konstrukcji do zamocowania okładziny nie stosuje się nitów. Natomiast metalowy nośnik okładziny jest tak wytłoczony, żeby po wsunięciu w segment tarczy zagiąć go w formie nitu. To unikalne rozwiązanie pozwala wykorzystać całą grubość materiału ciernego i umożliwia dłuższą eksploatację całego sprzęgła.
Artykuł powstał na podstawie mat. firmy Schaeffler Polska
