Substancje aktywne retardantów. Co warto o nich wiedzieć
Skracanie zbóż przy pomocy regulatorów wzrostu jest sprawdzoną metodą z walce z wyleganiem, powinno być jednak oparte na sprawdzonych środkach ochrony. Kluczową kwestią przy wyborze powinny być substancje aktywne – od ich właściwości zależeć będzie końcowy efekt zabiegów.
Podstawą działania retardantów stosowanych w zbożach jest wzmocnienie stabilności łanów poprzez skrócenie i pogrubienie źdźbła oraz rozwój systemu korzeniowego. Środki te przemieszczają się wiązkami przewodzącymi do stożków wzrostu pędów, gdzie hamują wzrost komórek, co ostatecznie prowadzi do ograniczenia wydłużania pędów. Dostępne środki opierają się na działaniu różnorodnych substancji aktywnych, z których każda wykazuje inne właściwości i wymaga aplikacji w określonych warunkach.
Zarejestrowane obecnie regulatory wzrostu oparte są na bazie substancji czynnych, wśród których najpopularniejszą grupę tworzą inhibitory giberelin, takie jak chlorek chloromekwatu (CCC), chlorek mepikwatu, trineksapak etylu, czy prohexadion wapnia. Substancje z tej grupy hamują powstawanie fitohormonów odpowiedzialnych za podziały komórek, a więc za proces wydłużania źdźbła. Działanie inhibitorów giberelin jest długotrwałe i zwykle obejmuje okres od krzewienia do drugiego kolanka, choć każda z substancji wykazuje w tym zakresie odmienne właściwości, więc trudno o uogólnienia.
CCC i chlorek mepikwatu działają w zupełnie innym miejscu łańcucha syntezy giberelin, niż prohexadion wapnia i trineksapak etylu. Chlorki te wpływają najsilniej na dwa pierwsze międzywęźla, a ich działanie polega na stymulacji rozwoju korzeni oraz zwiększeniu liczby źdźbeł płodnych. CCC, chlorek mepikwatu i trineksapak etylu działają najlepiej w warunkach dużego nasłonecznienia, przy optymalnej temperaturze 10°C - 15°C.
Odmienne właściwości, a wiec skuteczność w warunkach zachmurzenia posiada etefon, który wykazuje aktywność w temperaturze 15°C - 18°C. W najszerszym zakresie temperatur (12°C - 20°C) działa prohexadion wapnia. Substancja nie wymaga do aktywacji światła słonecznego i daje efekty bez względu na przebieg pogody. Wykorzystanie prohexadionu w połączeniu z inną substancją czynną z grupy inhibitorów giberelin tj. chlorku mepikwatu pozwoliło na wypracowanie innowacyjnego regulatora Medax Top firmy BASF. Środek działa w szerokim zakresie temperatur od 7°C do 20°C i co ważne – wykazuje skuteczność zarówno w warunkach nasłonecznienia, jak i zachmurzenia. Odpowiednie połączenie substancji aktywnych w Medax Top zapewnia skuteczne skrócenie i pogrubienia źdźbła bez względu na panujące warunki, co wyróżnia go od standardowych regulatorów.
Każdy rodzaj regulatorów wzrostu wykazuje różne właściwości i wymaga określonych warunków stosowania. Mimo że działanie wszystkich retardantów opiera się na podobnym mechanizmie, to widoczne różnice w skuteczności zmuszają do zwrócenia uwagi na skład i właściwości substancji aktywnych, które mogą być decydującym czynnikiem w walce z wyleganiem.
