Nie zaniedbujmy lustracji pól
Uzyskanie wysokich plonów pszenicy, której udział w powierzchni zasiewów w przedsiębiorstwach rolnych jest znaczący, wymaga wykonania szeregu zabiegów chemicznych zwalczających agrofagi, które negatywnie wpływają na wzrost i rozwój roślin oraz są przyczyną strat w plonie ziarna. Zabieg T-2 to walka o utrzymanie zielonej powierzchni liści.
Głównie chodzi o liście górne F-flagowy i F1-podflagowy. Właśnie one w największym stopniu odpowiadają za asymilację większości składników, które kierowane są do kłosa i zawiązków umiejscowionych w kłosach. Dlatego należy je chronić wykonując zabieg fungicydowy w terminie T-2.
Faza utajonego rozwowju
Przy planowaniu zabiegu w terminie T2 producenci rolni muszą pamiętać o ciągłych lustracjach pól, gdyż tylko w ten sposób są w stanie na czas zauważyć wzrastające zagrożenie ze strony grzybów i w odpowiednim momencie wykonać skuteczny zabieg chroniący górne liście. Brak objawów na blaszkach liściowych niestety nie zawsze oznacza brak obecności sprawców chorób. Grzyby po zakażeniu liści przez pewien czas znajdują się w fazie tzw. utajonego rozwoju (bezobjawowo) wewnątrz tkanek roślin, powodując ich uszkodzenia na długo przed wystąpieniem objawów chorobowych widocznych przez producentów. Okres bezobjawowego występowania sprawców chorób jest różny i może trwać od kilku do kilkunastu, a niekiedy kilkudziesięciu dni, jak np. w przypadku septoriozy paskowanej liści.
Liście atakują choroby
W uprawie pszenicy ozimej szczególne niebezpieczeństwo niesie ze sobą wystąpienie na liściach sprawców: rdzy brunatnej i żółtej, septoriozy paskowanej liści, a niekiedy brunatnej plamistości liści DTR i mączniaka prawdziwego zbóż i traw. Rdze objawiają się w postaci żółtych lub rdzawobrunatnych poduszeczek (rdza brunatna) na blaszkach liściowych. Porażenie roślin prowadzi do zakłócenia ich gospodarki wodnej, a co za tym idzie do zakłócenia podstawowych procesów transportu substancji odżywczych wewnątrz rośliny, Dzieje się tak na skutek nadmiernego parowania wywołanego nieprawidłowo funkcjonującymi aparatami szparkowymi. Rośliny, których blaszki liściowe pokryte są w całości poduszeczkami sprawcy rdzy żółtej lub rdzy brunatnej, szybko zasychają wydając tym samym słabszy plon. Z powodu długiego okresu rozwoju grzyba powodującego septoriozę paskowaną pszenicy, choroba ta ma duże znaczenie gospodarcze. Jej sprawca rozwija się na roślinach już od pierwszych dni wegetacji. Niezwalczany w terminie T-1, jest o wiele trudniejszy do wyeliminowania w terminie T-2.
Zwalcza sprawcę
W czasie wykonywania zabiegu T-2, na liściach może jednocześnie występować kilku sprawców chorób. Na podstawie wielkości progu szkodliwości można określić, objawów jakiego sprawcy jest tak wiele, że zagrożenie jest bliskie wartości progu szkodliwości lub już wartość progu została osiągnięta. Ten sprawca może być uznany za głównego sprawcę choroby, którego należy zwalczać chemicznie w pierwszej kolejności. Niestety, w tym przypadku można popełnić błąd i przeoczyć ważne (główne) zagrożenie. Chodzi tutaj paskowaną septoriozę liści, która ujawnia się dopiero po długim ukrytym rozwoju sprawcy. Choroba ta jest bardzo niebezpieczna dla pszenicy, a może zostać pominięta, bo pierwszymi chorobami, które zostaną wykryte i osiągną próg szkodliwości będą dobrze widoczne na liściach rdze, czy mączniak prawdziwy. Przeprowadzony przeciwko nim zabieg chemicznego zwalczania, nie będzie skutecznie likwidować sprawcy septoriozy paskowanej.
Jakie fungicydy wybierać?
W uprawie pszenicy ozimej, do zwalczania sprawcy septoriozy paskowanej liści w terminie T-2 zarejestrowanych jest bardzo dużo fungicydów. Potrafią one jednocześnie ochronić rośliny pszenicy ozimej przed rdzą żółtą, rdzą brunatną, mączniakiem prawdziwym zbóż i traw oraz brunatną plamistością liści (DTR).
Przykładowo substancje czynne (s.cz.), które wchodzą w skład fungicydów do zwalczania sprawcy septoriozy paskowanej to: biksafen, fluksapyroksad, benzowindyflupyrl, triflukonazol, protiokonazol.
Z kolei rdze skutecznie zwalczają fungicydy zawierające takie s.cz. jak np.: protiokonazol, benzowindyflupyr, dimoksystrobina, pentiopyrad, triflukonazol, difenokonazol, tebukonazol, fenpropidyna.
Sprawcę mączniaka prawdziwego najlepiej zwalczać stosując takie s.cz. jak np.: cyflufenamid, metrafenon, proquinazid, spiroksamina, fenpropidyna, mefentriflukonazol.
Ograniczyć ryzyko odporności
Gdy w intensywnej uprawie pszenicy ozimej planuje się wykonanie kilku zabiegów fungicydowych, należy uwzględnić to, że może dochodzić do uodpornienia się zwalczanego grzyba na stosowaną s.cz. Dlatego ważne jest, aby tak zaplanować zabiegi, żeby stosować fungicydy zawierające odmienne s.cz., najlepiej należące do różnych grup chemicznych. Jest to jeden ze sposobów zapobiegania pojawieniu się zjawiska odporności zwalczanych grzybów. Ma to szczególnie znaczenie w przypadku paskowanej septoriozy liści, ponieważ ryzyko wystąpienia odporności w przypadku sprawcy tej choroby jest niestety duże.
Artykuł ukazał się w wydaniu 04/2022 miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny". ZAPRENUMERUJ
