KBW po nowemu. Będzie łatwiej o odszkodowania za suszę?
Wartości klimatycznego bilansu wodnego (KBW) dla poszczególnych gatunków roślin uprawnych i gleb będą zmienione. Projekt rozporządzenia ministra rolnictwa w tej sprawie trafił właśnie do konsultacji społecznych.
To bardzo ważny akt prawny, bo dotyczący niemal wszystkich rolników. Każdy z nich może bowiem być stratny w wyniku wysychania upraw. Tymczasem formalnie suszę rolniczą na danym terenie (i tym samym możliwość ubiegania się o państwową pomoc) stwierdza się właśnie na podstawie klimatycznego bilansu wodnego.
Pomoc suszowa znów jest wypłacana
Jest on wskaźnikiem umożliwiającym określenie stanu uwilgotnienia środowiska (oceny aktualnych zasobów wodnych) przy wykorzystaniu danych meteorologicznych.
W ubiegłym roku w tej kwestii pojawiły się ogromne problemy. Temperatury były wysokie, a opadów jak na lekarstwo. W efekcie plantacje wysychały na wiór, ale nie wszędzie i nie dla wszystkich upraw uznano wystąpienie suszy rolniczej - właśnie ze względu na KBW. Wielu rolników zostało bez pomocy.
Zmienione wartości progowe KBW zostały wpisane do projektu nowego rozporządzenia ministra rolnictwa. Jak napisano w uzasadnieniu, w ostatnich 20 latach wystąpiło znaczne przyśpieszenie rozpoczęcia okresu wegetacyjnego (nawet o około 10 dni), a w 2018 r. poszczególne fazy rozwojowe następowały nawet o 2-3 tygodnie wcześniej niż w latach ubiegłych.
Skrócenie okresu trwania poszczególnych faz powoduje, że rośliny gorzej plonują w porównaniu do roślin, u których dłużej trwają fazy rozwojowe, co przy dużych niedoborach wody skutkuje znacznym obniżeniem plonów.
Alarmujące dane na temat rozmiarów suszy w Polsce. Czas przeciwdziałać
Autorzy uzasadnienia do projektu zwracają uwagę na rekordowe temperatury panujące w tamtym roku. Przytaczają dane z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, według których wiosną temperatura średnia była wyższa od normy wieloletniej od 1 do ponad 2 st. C, a latem od 1 do ponad 3 st. C.
"Dotychczasowe wartości progowe KBW w systemie monitoringu suszy rolniczej okazały się nieadekwatne do występujących ekstremalnych warunków pogodowych. Należy zatem dokonać stosownych zmian, aby możliwa była jak najbardziej rzetelna ocena przyczyn i skutków związanych z niedoborem wody" - przyznano w uzasadnieniu.
Dalej można również przeczytać, że wyznaczone na nowo wartości KBW zdecydowanie precyzyjniej określają wpływ niedoboru wody na plonowanie roślin. Uwzględniają też dokładniej zapotrzebowanie roślin na wodę w kontekście zmieniających się faz rozwojowych.
Podsumowując, określone na nowo wartości KBW mają umożliwić uzyskanie większej dokładności szacowania zagrożenia suszą. Tym samym powinien zapanować - przynajmniej teoretycznie - porządek w kwestii stwierdzania wystąpienia suszy i przydzielania poszkodowanym rolnikom wsparcia z budżetu państwa.
Co istotne, nowe wartości KBW obejmują także kukurydzę, której uprawa szczególnie została dotknięta suszą w 2018 r. Wysokie temperatury w połączeniu z deficytem wody sięgającym 260-269 mm (11 maja-10 lipca) przełożyły się na znaczne obniżenie jej plonów.
Projekt rozporządzenia, który jest obecnie konsultowany społecznie, miałby wejść w życie 14 dni od ogłoszenia i zastąpić obecne rozporządzenie ministra rolnictwa regulujące tę tematykę.
- Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś