Śruby i gwintowanie
Część prowadząca gwintowników wstępnych i zdzieraków ma niepełny zarys gwintu. Gwintowniki wykańczające mają ostrza o pełnym zarysie, dzięki czemu następuje wykończenie powierzchni obrabianej. W celu zmniejszenia tarcia ostrzy części prowadzącej o powierzchnię nacinanego gwintu w otworze posiada ona niewielką zbieżność w kierunku uchwytu narzędzia.
Do nacinania gwintów zewnętrznych (np.: na pręcie, sworzniu), w celu wykonania śruby, wykorzystuje się narzynki. Stosowane się dwa rodzaje narzynek, tj. niedzielone i dzielone. Narzynki dzielone są rzadziej stosowane, składają się one z dwóch lub czterech elementów, w zależności od wielkości. Łatwiej się nimi gwintuje, lecz dają gwint o mniejszej dokładności i większej chropowatości. Narzynki niedzielone są często przecięte z wkręconą śrubą regulacyjną. Przy pierwszym przejściu narzynki należy ją wkręcić do samego końca, co spowoduje niewielkie zwiększenie średnicy. Przy drugim przejściu narzynki, gdy chcemy dociąć pełen zarys gwintu, śrubę tę należy wykręcić.
Narzynki oznaczone są również w podobny sposób jak gwintowniki. Symbol, który umieszczony jest na podstawie narzynki przedstawia średnicę gwintu nacinanego na śrubie oraz jego skok.
Gwintowanie otworów
Przed gwintowaniem otworu dobrze jest sprawdzić skok śruby, która ma być w niego wkręcona. Przeprowadza się to przy pomocy grzebienia do gwintów. Najpopularniejsze są oczywiście śruby o tzw. skoku normalnym. Punktakiem zaznaczamy miejsce, w którym zamierzamy wykonać otwór do nagwintowania. Średnica wiertła jest określana przez średnicę gwintownika oraz średnicę wymaganego gwintu, które zawarte są w tabeli:
symbol gwintu | żeliwo i brąz | stal i mosiądz |
M6 | 4,8 | 5,0 |
M8 | 6,5 | 6,7 |
M10 | 8,2 | 8,4 |
M12 | 9,9 | 10,0 |
M14 | 11,5 | 11,75 |
M16 | 13,5 | 13,75 |
M18 | 15,0 | 15,25 |
M20 | 17,0 | 17,25 |
Rozpoczynamy gwintowanie otworu gwintownikiem wstępnym. Mocujemy go w czworokątnym uchwycie, kręcąc pokrętłem w lewo. Gwintownik w otworze należy ustawić idealnie pionowo, sprawdzając kątownikiem. Powoli kręcimy gwintownikiem w prawo, aż do pojawienia się większego oporu. Przerywamy gwintowanie i ponownie przykładamy kątownik, kontrolując czy gwintownik jest ustawiony idealnie pionowo. Gwintując dalej po dwóch obrotach w prawo należy obrócić gwintownik o pół obrotu w lewo. Pozwoli to na złamanie i osypanie się wióra. W celu zmniejszenia oporów gwintowania smarujemy olejem maszynowym.
W następnym etapie wkręcamy zdzierak by pogłębić nacinany gwint. Proces gwintowania kończymy za pomocą "wykańczaka", który nadaje gwintowi ostateczny kształt.
Gwintowanie prętów
Przed rozpoczęciem gwintowania należy suwmiarką sprawdzić średnicę pręta. Dobieramy narzynkę o odpowiedniej średnicy. Wkręcamy głęboko śrubę regulacyjną narzynki i umieszczamy ją obudowie uchwytu. Zewnętrzne wyżłobienie narzynki musi znaleźć się naprzeciwko otworu śruby mocującej. Zaciskamy narzynkę w obudowie, wkręcając śrubę mocującą do oporu. Mocujemy pionowo pręt w imadle. Ustawiamy narzynkę prostopadle do pręta, kontrolując kątownikiem. Wykonujemy narzynką dwa obroty w prawo, smarując pręt olejem maszynowym. Następnie cofamy narzynkę o jeden obrót w lewo, później znów dwa w prawo, jeden w lewo, itd., aż do uzyskania żądanej długości gwintu.