NIK: MRiRW i KOWR skutecznie promowały polską żywność
Działania ministerstwa rolnictwa i Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa na rzecz promowania polskiej żywności za granicą były skuteczne - oceniła NIK w raporcie. W latach 2017-2020 eksport artykułów rolno-spożywczych wzrósł o ponad 6 mld euro.
Izba jednocześnie zwraca uwagę, że precyzyjna ocena skuteczności podejmowanych działań promocyjnych nie była możliwa, ponieważ ministerstwo nie określiło mierników realizacji celów w tym obszarze.
Żywność dalej drożeje. Niższy VAT tego nie zmieni
NIK wskazała, że w ostatnich latach polskie produkty rolno-spożywcze stają się coraz bardziej popularne na rynkach zagranicznych. W 2019 r. Polska była 15. największym eksporterem produktów rolno-spożywczych na świecie i odpowiadała za ponad 2 proc. światowego oraz niemal 6 proc. unijnego eksportu produktów rolnych. Do wzrostu eksportu i konsumpcji naszych artykułów rolno-spożywczych za granicą przyczyniają się przede wszystkim skuteczne działania informacyjno-promocyjne.
Obszar promocji produktów rolno-spożywczych został już dwukrotnie skontrolowany przez NIK - w latach 2009 i 2016. W obu przypadkach Izba pozytywnie oceniła działania skontrolowanych podmiotów. Ostatnia kontrola obejmująca lata 2018-2021 koncentrowała się głównie na skuteczności działań realizowanych przez ministra rolnictwa oraz dyrektora generalnego KOWR.
Działania tych instytucji dotyczyły przede wszystkim organizacji zagranicznych wystaw i targów, na których promowano rodzimą żywność wysokiej jakości pod hasłem "Polska Smakuje". MRiRW i KOWR aranżowały ponadto misje gospodarcze i handlowe, misje przyjazdowe zagranicznych importerów do Polski, rozmowy biznesowe B2B, wizyty studyjne i seminaria, a także zajmowały się publikacją materiałów promocyjnych. W ocenie NIK działania na rzecz promowania polskiej żywności za granicą były skuteczne.
Czeka nas fala upadłości producentów żywności
Według danych GUS, w latach 2017-2020 wartość eksportu artykułów rolno-spożywczych wzrosła o 6,2 mld euro, czyli o ponad 22 proc. Mimo wystąpienia pandemii w 2020 r. ich sprzedaż za granicę osiągnęła rekordowy poziom 34 mld euro. To 2,2 mld euro więcej niż rok wcześniej, a od 2004 r. wartość wywozu wzrosła ponad 6-krotnie.
Produkty rolno-spożywcze były sprzedawane przede wszystkim do krajów UE. Wartość wysyłek na te rynki przekroczyła 27 mld euro (+5 proc.). Głównym naszym partnerem handlowym były Niemcy (1/4 wartości eksportu), Wielka Brytania, Holandia, Francja, Włochy i Czechy. Do krajów trzecich w 2020 r. wysłano artykuły o wartości 6,8 mld euro (+17 proc.).
"Zbadane wydatki na promocję polskiej żywności za granicą dokonane zostały w sposób celowy i gospodarny, zgodnie z przeznaczeniem oraz z przepisami prawa. W latach 2018-2021 (do 30 września) łączne wydatki związane z działaniami promującymi polską żywność za granicą wyniosły prawie 117,3 mln zł, z czego środki publiczne stanowiły ok. 87,8 mln zł, a środki prywatne niecałe 29,5 mln zł" - poinformował NIK.
Izba negatywnie oceniła jednak fakt, że KOWR nie opracował wieloletniego planu zagranicznych działań promocyjno-informacyjnych. Jego brak mógł negatywnie wpłynąć na ciągłość i spójność działań wspierających rozwój wymiany handlowej sektora rolno-spożywczego z zagranicą. Należy podkreślić, że jeszcze przed zakończeniem kontroli Dyrektor Generalny KOWR przekazał do zatwierdzenia ministrowi rolnictwa ramowy plan działań promocyjno-informacyjnych do 2024 r.
Zdaniem Izby, ze względu na brak określenie w przez ministerstwo rolnictwa mierników oraz badań ex post, pełna ocena realizacji celów określonych w Strategii nie była możliwa. Resort odpowiadając na ten zarzut stwierdził, że ich określenie "jest dużym wyzwaniem". MRiRW prowadzi analizę, która ma wykazać, czy takie mierniki mogą zostać zdefiniowane i czy jest to działanie zasadne.
- Rolnictwo bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś