Nawożenie rzepaku: rzutowo czy rzędowo?

Znaczącą rolę w uzyskaniu wysokich plonów rzepaku odgrywa nie tylko racjonalne nawożenie, ale sposób umieszczenia nawozów. Liczy się bliskie sąsiedztwo nasion. Taka technologia pozwala roślinom zbudować masywny system korzeniowy, który pomaga im dobrze przetrwać zimę, pełną parą wystartować na wiosnę i radzić sobie w warunkach stresu, np. suszy.

Badania nad reakcją rzepaku ozimego na sposób aplikacji mineralnego nawożenia przedsiewnego przeprowadzono na Politechnice Koszalińskiej. Doświadczenia polowe założono w gospodarstwie towarowym zlokalizowanym w powiecie człuchowskim, na piasku gliniastym mocnym klasy bonitacyjnej III b. Zawartość fosforu i potasu przyswajalnego w glebie była na poziomie średnim, magnezu na poziomie wysokim, pH wynosiło 5,8. Glebę uprawiano ciężkim kultywatorem uprawowym.

Rzepak ozimy w badaniach COBORU

Od wielu lat powierzchnia uprawy rzepaku ozimego w Polsce wynosi około 800 tys. ha. Potrzebne jest lepsze wykorzystanie potencjału uprawianych odmian i zwiększenie plonowania. Co przeszkadzało rolnikom w osiągnięciu tego celu w minionym roku? I...

czytaj więcej

Rzepak wysiewano w stanowisku po pszenicy ozimej w ilości odpowiadającej obsadzie 45 szt./m². Nawożenie zastosowane podczas siewu wynosiło 120 kg/ha fosforanu amonu, co odpowiadało 21,6 kg N/ha i 55,2 kg P₂O₅/ha. Badanym czynnikiem był sposób rozmieszczenia nawozu. W tym celu pole podzielono na dwie części po 5 ha każda. Rzepak wysiano siewnikiem Spirit 600 nordic. Na pierwszej części przed siewem nasion zastosowano nawożenie mineralne rzutowe. Na drugiej części nawożenie mineralne zostało wprowadzone łącznie z siewem nasion - było to nawożenie rzędowe. Nawóz umieszczany był obok rzędów siewnych nasion.

Co wykazały wyniki doświadczeń?

Pierwszym badanym parametrem było rozmieszczenie nawozu w glebie. Badania wykonano w fazie rozety rzepaku. Próby gleby z warstwy uprawnej pobierano do analizy chemicznej na części pola nawożonej rzędowo oddzielnie z rzędów wysianych roślin i oddzielnie z międzyrzędzi. Na części pola nawożonej rzutowo próby pobierane były losowo. Przeciętna zawartość azotu mineralnego w warstwie uprawnej na polu nawożonym rzutowo wynosiła 50,32 mg/kg s.m. gleby. Na polu nawożonym rzędowo zawartość azotu mineralnego wynosiła przeciętnie 51,01 mg/kg s.m. gleby. Bardziej zróżnicowana była jego lokalizacja. Około 60 proc. nawozu znajdowało się w bezpośrednim sąsiedztwie roślin (w rzędach roślin), pozostała część zlokalizowana była w międzyrzędziach.

Rzepak: sklejać łuszczyny czy nie?

Zdania na temat celowości zabiegu sklejania łuszczyn są podzielone. Część go stosuje, a część uważa za niecelowy. Jak jest naprawdę? Wydaje się, że nie ma prostej odpowiedzi. Tyle samo jest argumentów przeciw, jak i za sklejaniem łuszczyn....

czytaj więcej

Zawartość fosforu na polu nawożonym rzutowo wynosiła przeciętnie 12,43 mg P₂O₅/100 g gleby w warstwie uprawnej. Natomiast na części nawożonej rzędowo wartość ta wynosiła 12,65 mg P₂O₅/100 g gleby. Podobnie jak w przypadku azotu stwierdzono wyraźne zróżnicowanie lokalizacji fosforu. Fosfor znajdujący się w rzędach roślin stanowił 57 proc. zawartości tego pierwiastka w glebie, natomiast w międzyrzędziach znajdowało się około 43 proc. fosforu. Wyniki badań wykazały, że zróżnicowanie rozmieszczenia wysianego nawozów utrzymuje się nawet w fazie rozety rzepaku.

Jak reagowały rośliny?

Obserwacje jesienne wykazały, że zróżnicowanie nawożenia nie spowodowało zmian w obsadzie roślin, która wynosiła około 40 szt./m², a stwierdzona różnica nie przekroczyła 1,2 proc. Przeciętna średnica szyjki korzeniowej u roślin nawożonych rzutowo wynosiła ponad 11 mm, natomiast przy siewie rzędowym uzyskano rośliny o grubości szyjki wynoszącej niemal 13 mm (były grubsze o 15 proc.).

Najbardziej wyraźne różnice dotyczyły jednak rozwoju systemu korzeniowego. Zasięg głównej masy systemu korzeniowego roślin nawożonych rzutowo wynosił około 20 cm, natomiast nawożonych rzędowo był większy o ponad 50 proc. i wynosił powyżej 30 cm. Jeszcze większe różnice dotyczyły masy systemu korzeniowego, która u roślin nawożonych rzutowo wynosiła ponad 7 g/roślinę, natomiast u roślin nawożonych rzędowo była większa o ponad 60 proc. i wynosiła niemal 12 g/roślinę.

Badania wiosenne wykazały zróżnicowanie stopnia przezimowania roślin. Na części pola nawożonej rzutowo przezimowało średnio 86,4 proc. roślin, natomiast na części nawożonej rzędowo 91,8 proc. Wyraźnie zróżnicowane było również tempo wiosennego rozwoju roślin - znacznie szybsze w części, w której rośliny były nawożone rzędowo.

Podsumowaniem prowadzonych badań było określenie wielkości uzyskanego plonu. Pola miały po 5 ha każde dzięki czemu można był zastosować bezpośredni pomiar wielkości plonu. Na części nawożonej rzutowo plon wyniósł 4,7 t/ha, natomiast na części nawożonej rzędowo plon wyniósł 5,1 t/ha (był wyższy o 8,5 proc).

Tabela. Reakcja rzepaku na sposób aplikacji nawożenia przedsiewnego

• Artykuł ukazał się w miesięczniku "Przedsiębiorca Rolny" nr 6-2019 - ZAPRENUMERUJ