Nawożenie wiosenne zbóż ozimych
Dawki azotu w uprawie zbóż ozimych muszą być zgodne z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie przyjęcia "Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu" (Dz. U. z 2020 r., poz. 243).
Zgodnie z nim maksymalne dawki azotu działającego ze wszystkich źródeł zależą od gatunku zboża (w przypadku żyta także typu odmiany) oraz kategorii agronomicznej gleby i wynoszą na glebach średnich i ciężkich w uprawie:
- odmian populacyjnych żyta ozimego (sporadycznie uprawianych na glebach takiej kategorii agronomicznej) - 120 kg N/ha;
- jęczmienia ozimego - 140 kg N/ha;
- odmian mieszańcowych (heterozyjnych) żyta ozimego - 150 kg N/ha;
- pszenżyta ozimego - 180 kg N/ha;
- pszenicy ozimej - 200 kg N/ha.
Kondycja pszenicy ozimej na Zamojszczyźnie
Dawki te na glebach lekkich są mniejsze o 10 proc., a na bardzo lekkich o 20 proc., więc wynoszą na glebach lekkich:
- w przypadku odmian populacyjnych żyta ozimego - 108 kg N/ha;
- odmian mieszańcowych żyta ozimego - 135 kg N/ha;
na glebach bardzo lekkich:
- dla odmian populacyjnych żyta ozimego - 96 kg N/ha.
Na glebach lekkich i lekkich w zasadzie uprawia się tylko żyto, dlatego pominięto pozostałe gatunki zbóż ozimych.
Przyjmuje się, że zawartość azotu mineralnego znajdującego się w glebie wiosną w warstwie 0-60 cm wynosi na glebach bardzo lekkich 49 kg N/ha, lekkich - 59 kg N/ha, średnich - 62 kg N/ha i ciężkich - 66 kg N/ha, a wykorzystanie go przez gatunki ozime wynosi 90 proc. W związku z tym ilość azotu działającego w glebie wynosi odpowiednio: 44, 53, 56 i 59 kg N/ha. Wówczas maksymalna ilość azotu działającego, która może być dostarczona w nawozach mineralnych wynosi:
Najlepiej plonujące odmiany pszenicy ozimej w 2019 roku
na glebach ciężkich:
- odmiany populacyjne żyta ozimego - 61 (120 minus 59) kg N/ha;
- jęczmień ozimy - 81 (140 – 59) kg N/ha;
- odmiany mieszańcowe żyta ozimego - 91(150 minus 59) kg N/ha;
- pszenżyto ozime - 121 (180 minus 59) kg N/ha;
- pszenica ozima - 141 (200 minus 59) kg N/ha.
na glebach średnich:
- odmiany populacyjne żyta ozimego - 64 (120 minus 56) kg N/ha;
- jęczmień ozimy - 84 (140 minus 56) kg N/ha;
- odmiany mieszańcowe żyta ozimego - 94 (150 minus 56) kg N/ha;
- pszenżyto ozime - 124 (180 minus 56) kg N/ha;
- pszenica ozima - 144 (200 minus 56) kg N/ha;
na glebach lekkich:
- odmiany populacyjne żyta ozimego - 55 (108 minus 53) kg N/ha;
- odmian mieszańcowych żyta ozimego - 82 (135 minus 53) kg N/ha;
na glebach bardzo lekkich:
- odmiany populacyjne żyta ozimego - 52 (96 minus 44) kg N/ha.
Najlepiej plonujące odmiany pszenżyta ozimego w 2019 roku
Przyjęto, że wykorzystanie azotu z nawozów mineralnych wynosi 70 proc., więc maksymalne dawki azotu, które można dostarczyć w tych nawozach wiosną wynoszą
na glebach ciężkich:
- odmiany populacyjne żyta ozimego - 87 (61 : 0,7) kg N/ha;
- jęczmień ozimy - 116 (81 : 0,7) kg N/ha;
- odmiany mieszańcowe żyta ozimego - 130 (91 : 0,7) kg N/ha;
- pszenżyto ozime - 173 (121 : 0,7) kg N/ha;
- pszenica ozima - 201 (141 : 0,7) kg N/ha.
na glebach średnich:
- odmiany populacyjne żyta ozimego - 91 (64 : 0,7) kg N/ha;
- jęczmień ozimy - 120 (84 : 0,7) kg N/ha;
- odmiany mieszańcowe żyta ozimego - 134 (94 : 0,7) kg N/ha;
- pszenżyto ozime - 177 (124 : 0,7) kg N/ha;
- pszenica ozima - 206 (144 : 0,7) kg N/ha;
na glebach lekkich:
- odmiany populacyjne żyta ozimego - 79 (55 : 0,7) kg N/ha;
- odmian mieszańcowych żyta ozimego - 117 (82 : 0,7) kg N/ha;
na glebach bardzo lekkich:
- odmiany populacyjne żyta ozimego - 74 (52 : 0,7) kg N/ha.
Najlepiej plonujące odmiany żyta ozimego w 2019 roku
Wyliczenia te przeprowadzono przy założeniu, że jesienią pod zboża ozime nie stosowano azotu, przedplonem nie był burak cukrowy, którego liście przyorano, rośliny bobowate uprawiane w siewie czystym lub w mieszankach również w międzyplonach, a także pod przedplon nie stosowano obornika. W innym razie dawkę azotu w nawozach mineralnych należy odpowiednio zmniejszyć. Na przykład, gdy zboża ozime uprawiane są po buraku cukrowym, którego liście pozostawiono na polu ilość azotu działającego należy zmniejszyć o 25 kg N/ha, co daje 36 kg (25 : 0,7) N/ha w nawozach mineralnych. Jeśli rolnik zamierza wykonywać w okresie wegetacji dokarmianie dolistne wodnym roztworem mocznika lub nawozami dolistnymi zawierającymi ten pierwiastek, to także tę ilość azotu należy uwzględnić w obliczeniach. Stosując na początku strzelania w źdźbło mocznik w stężeniu 12 proc. w 300 l wody na 1 ha znajduje się 36 kg nawozu zawierającego 11 kg N działającego (16 kg N x 0,7).
Część rolników musi albo chce przygotowywać plan nawożenia azotem w gospodarstwie. Wówczas należy pamiętać, że potrzeby pokarmowe zbóż ozimych wynoszą (kg N na 1 t ziarna + odpowiedni plon słomy):
- jęczmień - 24;
- pszenica - 27;
- pszenżyto - 27;
- żyto - 24.
W pierwszej dawce powinno się zastosować nawozy zawierające azot w szybko działającej formie saletrzanej. Najczęściej jest to saletra amonowa, rzadziej roztwór saletrzano-mocznikowy. Rekomendowane jest w tym terminie podanie siarki w uprawie jakościowych odmian chlebowych i odmian chlebowych pszenicy ozimej. W przypadku wszystkich gatunków zbóż wskazane jest nawożenie magnezem.
Należy pamiętać, że pierwszym gatunkiem, które rozpoczyna wegetację wiosną jest żyto i to ono powinno być pierwsze być nawożone azotem żyto. W praktyce zaś często jest nawożone w ostatniej kolejności. Wyjątkowo w tym roku nawozy azotowe można stosować w uprawach ozimych od 15 lutego.
- Agrobiznes bez tajemnic. Zamów prenumeratę miesięcznika "Przedsiębiorca Rolny" już dziś
