Nawożenie wiosenne zbóż ozimych

Poleć
Udostępnij
Autor tekstu: dr hab. inż. Arkadiusz Artyszak | artyszak@apra.pl
22-02-2020,12:00 Aktualizacja: 21-02-2020,4:48
A A A

Dawki azotu w uprawie zbóż ozimych muszą być zgodne z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie przyjęcia "Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu" (Dz. U. z 2020 r., poz. 243).

Zgodnie z nim maksymalne dawki azotu działającego ze wszystkich źródeł zależą od gatunku zboża (w przypadku żyta także typu odmiany) oraz kategorii agronomicznej gleby i wynoszą na glebach średnich i ciężkich w uprawie:

  • odmian populacyjnych żyta ozimego (sporadycznie uprawianych na glebach takiej kategorii agronomicznej) - 120 kg N/ha;
  • jęczmienia ozimego - 140 kg N/ha;
  • odmian mieszańcowych (heterozyjnych) żyta ozimego - 150 kg N/ha;
  • pszenżyta ozimego - 180 kg N/ha;
  • pszenicy ozimej - 200 kg N/ha.

pszenica, pole, rola

Kondycja pszenicy ozimej na Zamojszczyźnie

Ostatnie opady nieco poprawiły warunki do wegetacji zbóż ozimych na Zamojszczyźnie. Przez długi czas rośliny borykały z całkowitym brakiem opadów, co utrudniało ich wschody i dalszy prawidłowy wzrost. Trzeba mieć nadzieję, że...

Dawki te na glebach lekkich są mniejsze o 10 proc., a na bardzo lekkich o 20 proc., więc wynoszą na glebach lekkich:

  • w przypadku odmian populacyjnych żyta ozimego - 108 kg N/ha;
  • odmian mieszańcowych żyta ozimego - 135 kg N/ha;

na glebach bardzo lekkich:

  • dla odmian populacyjnych żyta ozimego - 96 kg N/ha.

Na glebach lekkich i lekkich w zasadzie uprawia się tylko żyto, dlatego pominięto pozostałe gatunki zbóż ozimych.

Przyjmuje się, że zawartość azotu mineralnego znajdującego się w glebie wiosną w warstwie 0-60 cm wynosi na glebach bardzo lekkich 49 kg N/ha, lekkich - 59 kg N/ha, średnich - 62 kg N/ha i ciężkich - 66 kg N/ha, a wykorzystanie go przez gatunki ozime wynosi 90 proc. W związku z tym ilość azotu działającego w glebie wynosi odpowiednio: 44, 53, 56 i 59 kg N/ha. Wówczas maksymalna ilość azotu działającego, która może być dostarczona w nawozach mineralnych wynosi:

pszenica, łan, kłosy, niebo

Najlepiej plonujące odmiany pszenicy ozimej w 2019 roku

Różnica w plonowaniu najlepszej i najgorszej jakościowej odmiany chlebowej pszenicy ozimej (klasa A) w doświadczeniach PDO wyniosła na przeciętnym poziomie agrotechniki 18 proc. wzorca (15 dt/ha) a na wysokim 16 proc. (14,7 dt/ha) (tab. 1)....

na glebach ciężkich:

  • odmiany populacyjne żyta ozimego - 61 (120 minus 59) kg N/ha;
  • jęczmień ozimy - 81 (140 – 59) kg N/ha;
  • odmiany mieszańcowe żyta ozimego - 91(150 minus 59) kg N/ha;
  • pszenżyto ozime - 121 (180 minus 59) kg N/ha;
  • pszenica ozima - 141 (200 minus 59) kg N/ha.

na glebach średnich:

  • odmiany populacyjne żyta ozimego -  64 (120 minus 56) kg N/ha;
  • jęczmień ozimy - 84 (140 minus 56) kg N/ha;
  • odmiany mieszańcowe żyta ozimego - 94 (150 minus 56) kg N/ha;
  • pszenżyto ozime - 124 (180 minus 56) kg N/ha;
  • pszenica ozima - 144 (200 minus 56) kg N/ha;

na glebach lekkich:

  • odmiany populacyjne żyta ozimego - 55 (108 minus 53) kg N/ha;
  • odmian mieszańcowych żyta ozimego - 82 (135 minus 53) kg N/ha;

na glebach bardzo lekkich:

  • odmiany populacyjne żyta ozimego - 52 (96 minus 44) kg N/ha.

pszenżyto, kłosy

Najlepiej plonujące odmiany pszenżyta ozimego w 2019 roku

Plon wzorca pszenżyta ozimego w doświadczeniach PDO na przeciętnym poziomie agrotechniki wyniósł 81 dt/ha, a na wysokim był większy o 9,5 dt/ha. Najlepszą i najgorszą odmianą pszenżyta ozimego dzieliło odpowiednio 10 proc. wzorca (8,1 dt/ha)...

Przyjęto, że wykorzystanie azotu z nawozów mineralnych wynosi 70 proc., więc maksymalne dawki azotu, które można dostarczyć w tych nawozach wiosną wynoszą

na glebach ciężkich:

  • odmiany populacyjne żyta ozimego - 87 (61 : 0,7) kg N/ha;
  • jęczmień ozimy - 116 (81 : 0,7) kg N/ha;
  • odmiany mieszańcowe żyta ozimego - 130 (91 : 0,7) kg N/ha;
  • pszenżyto ozime - 173 (121 : 0,7) kg N/ha;
  • pszenica ozima - 201 (141 : 0,7) kg N/ha.

na glebach średnich:

  • odmiany populacyjne żyta ozimego - 91 (64 : 0,7) kg N/ha;
  • jęczmień ozimy - 120 (84 : 0,7) kg N/ha;
  • odmiany mieszańcowe żyta ozimego - 134 (94 : 0,7) kg N/ha;
  • pszenżyto ozime - 177 (124 : 0,7) kg N/ha;
  • pszenica ozima - 206 (144 : 0,7) kg N/ha;

na glebach lekkich:

  • odmiany populacyjne żyta ozimego - 79 (55 : 0,7) kg N/ha;
  • odmian mieszańcowych żyta ozimego - 117 (82 : 0,7) kg N/ha;

na glebach bardzo lekkich:

  • odmiany populacyjne żyta ozimego - 74 (52 : 0,7) kg N/ha.

żyto, kłosy, pole, łan, niebo

Najlepiej plonujące odmiany żyta ozimego w 2019 roku

Plony najlepszych odmian mieszańcowych żyta ozimego w doświadczeniach PDO na przeciętnym poziomie agrotechniki wynosiły 83 dt/ha, a na wysokim ponad 95 dt/ha. Na przeciętnym poziomie agrotechniki zróżnicowanie plonowania odmian mieszańcowych...

Wyliczenia te przeprowadzono przy założeniu, że jesienią pod zboża ozime nie stosowano azotu, przedplonem nie był burak cukrowy, którego liście przyorano, rośliny bobowate uprawiane w siewie czystym lub w mieszankach również w międzyplonach, a także pod przedplon nie stosowano obornika. W innym razie dawkę azotu w nawozach mineralnych należy odpowiednio zmniejszyć. Na przykład, gdy zboża ozime uprawiane są po buraku cukrowym, którego liście pozostawiono na polu ilość azotu działającego należy zmniejszyć o 25 kg N/ha, co daje 36 kg (25 : 0,7) N/ha w nawozach mineralnych. Jeśli rolnik zamierza wykonywać w okresie wegetacji dokarmianie dolistne wodnym roztworem mocznika lub nawozami dolistnymi zawierającymi ten pierwiastek, to także tę ilość azotu należy uwzględnić w obliczeniach. Stosując na początku strzelania w źdźbło mocznik w stężeniu 12 proc. w 300 l wody na 1 ha znajduje się 36 kg nawozu zawierającego 11 kg N działającego (16 kg N x 0,7).

Część rolników musi albo chce przygotowywać plan nawożenia azotem w gospodarstwie. Wówczas należy pamiętać, że potrzeby pokarmowe zbóż ozimych wynoszą (kg N na 1 t ziarna + odpowiedni plon słomy):

  • jęczmień -  24;
  • pszenica - 27;
  • pszenżyto - 27;
  • żyto - 24.

W pierwszej dawce powinno się zastosować nawozy zawierające azot w szybko działającej formie saletrzanej. Najczęściej jest to saletra amonowa, rzadziej roztwór saletrzano-mocznikowy. Rekomendowane jest w tym terminie podanie siarki w uprawie jakościowych odmian chlebowych i odmian chlebowych pszenicy ozimej. W przypadku wszystkich gatunków zbóż wskazane jest nawożenie magnezem.

Należy pamiętać, że pierwszym gatunkiem, które rozpoczyna wegetację wiosną jest żyto i to ono powinno być pierwsze być nawożone azotem żyto. W praktyce zaś często jest nawożone w ostatniej kolejności. Wyjątkowo w tym roku nawozy azotowe można stosować w uprawach ozimych od 15 lutego.

Poleć
Udostępnij