Ustawa przyjęta. Ponad 23 miliardy euro na dopłaty bezpośrednie

Sejm uchwalił ustawę o dopłatach bezpośrednich dla rolników na lata 2015-2020. W myśl nowych przepisów wysokość dopłat zależeć będzie m.in. od rodzaju produkcji i stopnia ochrony środowiska.

Za uchwaleniem głosowało 366 posłów, nikt nie był przeciw, a 45 wstrzymało się od głosu.

W Polsce nadal będzie stosowany uproszczony system płatności bezpośrednich, czyli jednolita płatność obszarowa, która przysługuje wszystkim rolnikom. Szacuje się, że będzie to 110 euro do hektara.

Nowy system obejmie różne subwencje, takie jak: jednolita płatność obszarowa, płatność za zazielenienie, dla młodych rolników, płatność dodatkowa, płatności związane z produkcją oraz dopłata z tytułu przejściowego wsparcia krajowego.

Wiele przepisów dotyczących procedury składania wniosków o dopłaty bezpośrednie jest podobnych do tych, które obowiązywały w latach 2007-2013. Nowym elementem są dopłaty do produkcji, o których Polska może decydować samodzielnie - przeznaczono na to 15 proc. z całkowitej puli subsydiów.

Posłowie zgodzili się z częścią poprawek dotyczących upraw buraków cukrowych, ziemniaków skrobiowych, roślin wysokobiałkowych i pomidorów.

Poprawki określają warunki przyznawania dopłat do gruntów, na których zakontraktowano uprawy, a także - w przeciwieństwie do projektu - wyszczególniają ich odbiorców: firmy produkujące skrobię i przetwory z pomidorów, grupy producentów rolnych, organizacje producentów, czy zrzeszenie organizacji producentów.

W przypadku roślin wysokobiałkowych posłowie postanowili, że płatność przyznawana rolnikowi będzie limitowana obszarem 150 ha, a nie 75, jak zakładano w projekcie rządowym.

Poprawki doprecyzowały też zasady przyznawania płatności w 2015 roku. Pozwalają one na przyznanie dopłat także w przypadku podpisania umów na uprawy jeszcze przed wejściem ustawy w życie.

Minister rolnictwa Marek Sawicki powiedział, że nowy system wspiera przede wszystkim gospodarstwa aktywne i produkcyjne, a wysokość dopłat bezpośrednich na lata 2015-2020 jest wyższa niż w poprzedniej perspektywie finansowej.

Sojusz Lewicy Demokratycznej domagał się przyjęcia poprawki o dopłatach dla dużych gospodarstw, które otrzymały powyżej 150 tys. euro, a które zgodnie z projektem ustawy zostaną pozbawione subsydiów.

- To jest fundamentalna i właściwie najważniejsza poprawka tejże ustawy - argumentował poseł Romuald Ajchler. - Ona zniesie redukcję (dopłat), która dotyczy przede wszystkim gospodarstw strategicznych Skarbu Państwa - innymi słowy tych gospodarstw, w których skoncentrowany jest postęp biologiczny tak w produkcji roślinnej i zwierzęcej.

Według niego bez wsparcia tym gospodarstwom grozi upadek. Sejm jednak tej poprawki nie poparł.

Sawicki argumentował, że podstawą rolnictwa w Polsce jest gospodarstwo rodzinne o powierzchni do 300 ha. - Spółek, które będą miały redukcję płatności bezpośrednich w Polsce jest dokładnie 146, w tym spółek strategicznych hodowlanych - 49. Spółki strategiczne będą miały specjalne rozwiązania w zakresie wsparcia przy produkcji materiału hodowlanego, czy produkcji materiału zarodowego. I to jest ich główne zadanie  produkowanie materiału rozmnożeniowego dla rolników, a nie konkurowanie w produkcji towarowej z gospodarstwami rodzinnymi - zaznaczył minister.

Przygotowując ustawę resort rolnictwa zdecydował się na dopłaty do rodzajów produkcji istotnych dla polskiego rolnictwa.

2/3 dopłat do produkcji przeznaczone jest dla hodowców bydła, będą one przysługiwały od trzech do 30 sztuk. Ponadto przewidziana jest dopłata do chowu owiec, kóz, upraw owoców miękkich (truskawki i maliny), chmielu, roślin wysokobiałkowych, buraków cukrowych, ziemniaków skrobiowych, pomidorów, lnu i konopi włóknistych. Będzie też dopłata do produkcji tytoniu, ale z budżetu krajowego, bo UE nie przewiduje takiego wsparcia.

Według nowych przepisów aż 30 proc. dopłaty bezpośredniej będzie zależało od spełnienia wymogów środowiskowych, czyli tzw. zazielenienia. Dopłata z tego tytułu wyniesie ok. 74 euro na hektar. Zazielenienie będzie realizowane poprzez dywersyfikację upraw (w gospodarstwach powyżej 15 ha muszą być co najmniej 3 uprawy), utrzymanie trwałych użytków zielonych i utrzymanie obszarów proekologicznych.

Ustawa zakłada ponadto dopłaty dla młodych rolników (do 40. roku życia), które mają ułatwić im rozpoczęcie działalności rolniczej. Dopłata ta wyniesie ok. 62 euro na hektar. Będzie ona przyznawana do powierzchni nie większej niż 50 ha.

Nowe przepisy przewidują płatność dodatkową, która będzie przysługiwała wszystkim rolnikom do gruntów od 3,01 ha do 30,00 ha. Będzie to wsparcie skierowane do gospodarstw małych i średnich i pozwoli na skuteczniejsze wspieranie dochodów tych gospodarstw. Szacunkowo stawka tej płatności wyniesie ok. 41 euro/ha.

Inne zasady będą dotyczyły dopłat dla małych gospodarstw, które nie będą musiały spełniać unijnych wymogów. Do takiego systemu rolnicy będą mogli przystąpić tylko w pierwszym roku stosowania, czyli w 2015. Rolnicy otrzymujący obecnie nie więcej niż 1250 euro rocznie będą włączani do systemu automatycznie, chyba że nie wyrażą na to zgody.

Dopłaty bezpośrednie, tak jak dotychczas, będzie wypłacała Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Na lata 2015-2020 przeznaczono na to ok. 23,5 mld euro.