Badanie stanu odżywienia roślin
Potrzeby dokarmiania dolistnego można określić na podstawie zawartości składników mineralnych w materiale roślinnym. Analizy takie wykonują Okręgowe Stacje Chemiczno-Rolnicze.
Każdy z gatunków roślin charakteryzuje się krytyczną fazą zaopatrzenia w składniki pokarmowe, których niedobór w tym okresie skutkuje znacznym zmniejszeniem plonu. W uprawie buraków cukrowych jest to początek zwarcia międzyrzędzi, kukurydzy przy wysokości roślin 40-60 cm, zbóż podczas strzelanie w źdźbło, rzepaku ozimego tuż przed kwitnieniem, a ziemniaków na początku kwitnienia. Również zbyt obfite zaopatrzenie w składniki pokarmowe jest niekorzystne, bo może przyczyniać się do obniżki plonu i pogorszenia jej jakości.
Wyniki analiz zawartości makroelementów w roślinach podawane są w proc. suchej masy, a mikroelementów w mg na kilogram suchej masy. Optymalną zawartość makroelementów w częściach wskaźnikowych roślin w fazach krytycznych podano w tabeli.
Druga dawka azotu w uprawie pszenicy ozimej
Aby wyniki oznaczeń były wiarogodne bardzo ważne jest pobranie próbek całych lub określonych części roślin w ściśle określonym według instrukcji Okręgowych Stacji Chemiczno-Rolniczej terminie:
- buraki cukrowe – pobiera się ze środkowej części rozety liście wraz z ogonkami/nie najstarsze i nie najmłodsze 50-60 dni po wschodach;
- chmiel – w pełni rozwinięte liście w połowie sezonu;
- kukurydza – rozwinięte liście przy wysokości roślin 40-60 cm;
- rzepak – w fazie zielonego (zwartego) pąka;
- tytoń – najwyższe, w pełni rozwinięte liście, przed kwitnieniem lub w połowie sezonu;
- warzywa – w pełni rozwinięte liście;
- zboża – gdy 60-80 proc. roślin posiada pierwsze kolanko na wysokości 2 cm nad ziemią (wysokość roślin 10-18 cm). Rośliny ścina się 1 cm nad ziemią i tworzy próbę średnią;
- ziemniaki – liście wierzchołkowe przed zwarciem rzędów.
Podczas pobierania próbek należy ściśle przestrzeganie obowiązujących zasad. Próbki pobiera się z miejsc reprezentatywnych dla danego pola. Nie powinno się pobierać ich z obrzeży pól i miejsc, gdzie wygląd roślin wyraźnie odbiega od reszty pola, np. z zagłębień, wzniesień, z miejsc po stertach słomy, pryzmach obornika itp. Najlepiej jest pobierać próbki poruszając zygzakiem lub po przekątnej pola. Liczba próbek pojedynczych wynosi co najmniej 20, a najlepiej, gdy jest ich 30 z pola. Z próbek pojedynczych tworzy się próbę średnią o masie około 0,3 kg. Próbkę zapakowaną w worek foliowy z etykietą zawierającą imię i nazwisko, miejscowość oraz szkic pola należy jak najszybciej dostarczyć do Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej.
Odczyn i zasobność - ważne badanie gleby
Za określenie zawartości makro- i mikroelementów w częściach wskaźnikowych do oceny potrzeb dokarmiania trzeba zapłacić (za próbkę):
•N, P, K, Ca, Mg – 83,73 zł;
•N, P, K, Ca, Mg + jednego mikroelementu (Zn, Cu, Mn lub Fe) – 99,97 zł;
•N, P, K, Ca, Mg, S lub B – 146,84 zł;
•N, P, K, Ca, Mg, B, Zn, Cu, Mn, Fe – 168,71zł;
•N, P, K, Ca, Mg, S lub B + jednego mikroelementu (Zn, Cu, Mn lub Fe) – 155,58 zł;
•N, P, K, Ca, Mg + czterech mikroelementów (Zn, Cu, Mn, Fe) – 155,58 zł.
Ceny te zawierają 23 proc. podatku VAT, a więc ci rolnicy, którzy są jego płatnikami mogą go odzyskać. Za drobną dopłatą wyniki są opracowywane przez program doradczy „InfoPlant”, który porównuje się z wartościami optymalnymi dla danego gatunku i określonej fazy rozwojowej. Rolnik dostaje wówczas dodatkową informację, czy w dostarczonym przez niego materiale jest roślinnym jest optymalna zawartość, niedobór czy nadmiar makro- i mikroelementów. Problemem jest fakt, że wartości, które wykorzystuje program pochodzą jeszcze z lat 80. ubiegłego wieku.
Tabela. Optymalna zawartość makro- i mikroelementów w roślinach wg programu InfoPlant*
Gatunek |
Faza rozwojowa |
proc. suchej masy |
mg/kg suchej masy |
||||||||
N |
P |
K |
Ca |
Mg |
B |
Cu |
Mn |
Mo |
Zn |
||
Buraki cukrowe |
50-60 dni po wschodach |
4-6 |
0,35-0,6 |
3,5-6 |
0,7-2 |
0,3-0,7 |
35-100 |
7-15 |
35-100 |
0,25-1 |
20-80 |
Jęczmień jary |
Początek strzelania w źdźbło |
2,8-5 |
0,35-0,6 |
3-5,5 |
0,5-1 |
0,15-0,3 |
6-12 |
6-12 |
30-100 |
0,1-0,3 |
20-60 |
Pełnia strzelania w źdźbło |
2-4 |
0,3-0,5 |
2,5-4,5 |
0,45-1 |
0,12-0,3 |
5-10 |
5-10 |
25-100 |
0,1-0,3 |
15-60 |
|
Jęczmień ozimy |
Początek strzelania w źdźbło |
2,5-5 |
0,3-0,6 |
3,5-5 |
0,3-1 |
0,15-0,3 |
6-12 |
6-12 |
30-100 |
0,1-0,3 |
20-60 |
Pełnia strzelania w źdźbło |
2-4 |
0,28 |
3,2-4,5 |
0,25-1 |
0,12-0,25 |
5-10 |
5-10 |
25-100 |
0,1-0,2 |
15-60 |
|
Kukurydza |
Wysokość roślin 40-60 cm |
3,5-5 |
0,35-0,6 |
3-4,5 |
0,3-1 |
0,25-0,5 |
7-15 |
7-15 |
40-100 |
0,2-0,5 |
30,-70 |
Pszenica ozima |
Początek strzelania w źdźbło |
3-5 |
0,3-0,6 |
3,5-5,5 |
0,4-1 |
0,12-0,25 |
6-12 |
7-15 |
35-100 |
0,1-0,3 |
25-70 |
Pełnia strzelania w źdźbło |
2,3-3,8 |
0,25-0,5 |
3,3-4,5 |
0,35-1 |
0,1-0,23 |
5-10 |
5-10 |
30-100 |
0,1-0,3 |
20-70 |
|
Rzepak ozimy |
Tuż przed kwitnieniem |
4-5 |
0,35-0,7 |
2,8-5 |
1-2 |
0,25-0,4 |
30-60 |
5-12 |
30-100 |
0,4-1 |
25-70 |
Ziemniaki |
Początek kwitnienia |
5-6,5 |
0,4-0,6 |
5-6,6 |
0,6-2 |
0,25-0,8 |
25-70 |
7-15 |
40-100 |
0,2-0,5 |
20-80 |
w tabeli pominięto zawartość żelaza (Fe)
Trzeba zdawać sobie sprawę, że wyniki analizy składu chemicznego roślin nie dają pełnego obrazu sytuacji na polu. Ważne jest, aby analizować je w połączeniu z aktualnymi wynikami badań zasobności gleby w przyswajalne składniki pokarmowe. Warto przypomnieć, że wyniki takie są aktualne przez cztery lata. Jeśli więc badania przeprowadzono wcześniej, to trzeba wykonać je powtórnie.